Bán độ là gì? Hành động như vậy có ảnh hưởng lớn tới bóng đá hay không? Dù là một thực trạng không phải hiếm nhưng chúng lại có hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt ảnh hưởng tới những người chơi cá cược online.
Bán độ là gì?
Bán độ là hành vi mà các cầu thủ cố tình đi lệch hướng với mục đích thi đấu ban đầu. Họ sẽ chơi theo ý định cá nhân nhằm đạt được tỷ số theo đúng yêu cầu từ tổ chức cá độ. Khi ấy cầu thủ sẽ nhận được tiền thưởng lớn.
T- Selling degrees không chỉ tại Việt Nam mà trên thế giới đã ghi nhận được nhiều trường hợp vi phạm đạo đức như vậy. Chúng là hành vi sai trái và làm ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả trận đấu, thậm chí ảnh hưởng toàn đội, các cầu thủ khác và hội cổ động viên. Một khi bị phát hiện, người vi phạm sẽ bị xử phạt và nghiêm trọng nhất là treo giò vĩnh viễn.
Dấu hiệu bán độ là gì?
Có khá nhiều dấu hiệu nhận biết bán độ bóng đá trong một trận tranh tài. Khi theo dõi hãy chú ý tới các tình huống dưới đây:
- Cầu thủ cố tình đối mặt cùng lúc với 4 hậu vệ.
- Mặc dù nhận được đường truyền bóng tiềm năng nhưng cố ý trượt chân.
- Tỏ thái độ khiêu khích trọng tài.
- Sút xa khá tùy hứng, ném bóng không trọng tâm.
- Chọn chơi đường bóng dài thay vì bóng ngắn trong tình huống nào đó.
- Cố tình vi phạm với những lỗi ngớ ngẩn để đối thủ ghi bàn.
- Bỏ qua nhiều cơ hội tốt để ghi bàn, tỏ ra vô tội.
- Với các đường truyền ngắn, thay vì tấn công trực diện lại chọn tấn công biên hoặc cố tình sút hẳn ra phía ngoài sân.
Xử phạt trong bán độ ra sao?
Trên thực tế các cầu thủ vi phạm được quy vào tội tổ chức đánh bạc. Quy định rõ tại điều 322 của BLHS 2015, thay đổi 2017. Bao gồm phạt tiền và đi tù, tùy thuộc cấp độ phạm tội khác nhau.
Phạt hành chính khung 1
Với các hành động được xác định ở khung 1, cầu thủ sẽ chịu mức phạt là:
- Tiền phạt dao động từ 50 – 300 triệu đồng hoặc có thể bị đi tù từ 1 – 5 năm:
- Tổ chức với tổng cộng từ 10 người tham gia cá độ trở lệ hoặc 2 chiếu bạc. Ở đây tổng hiện vật hoặc số tiền đánh đạt mức từ 5 triệu đồng trở lên.
- Điểm tổ chức thuộc quyền quản lý hoặc sở hữu của người cá độ có từ 10 người đánh hoặc có từ 2 chiếu bạc. Tổng hiện vật hoặc tiền mặt từ 5 triệu đồng.
- Đánh bạc với tổng hiện vật và tiền trong cùng một lần đạt từ 20 triệu trở lên.
- Hình thành tổ chức cầm cố tài sản cho người tham gia, có những thiết bị canh gác hiện đại nhằm phục vụ cho việc cá độ.
- Từng bị xử phạt hành với một trong các hành vi tổ chức đánh bạc, kết án tổ chức đánh bạc, chưa từng được xóa án tích nhưng đã vi phạm trở lại.
Phạt hành chính khung 2
Cầu thủ bán độ Việt Nam có thể bị phạt tù từ 5 – 10 năm nếu vi phạm như sau:
- Có hành vi thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng trở lên.
- Có hành vi dùng máy tính kết nối mạng để phạm tội.
- Có hành vi tái phạm cực kỳ nguy hiểm.
Những vụ án rúng động tại Việt Nam
Không kém những vụ bán độ trong bóng đá thế giới, sự kiện trong nước cũng từng gây chấn động toàn Châu Á. Nhiều cầu thủ đã bị phanh phui trước vành móng ngựa, điển hình là các sự kiện dưới đây.
Phản lưới bởi Lã Xuân Thắng
Cách đây 27 năm từng có một sự kiện rung chuyển làng bóng Việt Nam liên quan đến vi phạm nghiêm trọng. Lã Xuân Thắng khi tham gia giải vô địch quốc gia năm ấy đã cố ý ghi bàn thủng lưới nhà dưới sự ngạc nhiên của người hâm mộ.
Tiền vệ Lã Xuân Thắng đã từ hàng tiền vệ ném bóng đi thẳng vào khung thành đội mình ngay phút 90. Khi đó anh chàng đã thừa nhận bản thân có chút vấn đề về tư tưởng nên đã hành động như vậy.
Trương Văn Dưỡng – Sơn Cao
Giải vô địch quốc gia năm 1997, Trần Minh Trung cùng Trần Phi Sơn đã cấu kết cùng hai cầu thủ của đội Hải Quan là Nguyễn Phúc Nguyên Chương cùng Trương Văn Dưỡng. Những người này cố tình sắp xếp điểm số trận đấu với ý định trục lợi.
Toàn bộ các chân sút trụ cột trong đội được cho là đã nhận khoản tiền hối lộ không hề nhỏ. Nhiều người thắc mắc các cầu thủ bán độ giờ ra sao. Trên thực tế họ đã phải đối diện với án phạt tù.
Trong khi Trương Văn Dưỡng nhận một năm tù giam thì Nguyễn Phúc Nguyên Chương phải đối mặt với 10 tháng tù treo và 2 năm tù giam.
Vụ bán độ rúng động của Vissai Ninh Bình
Ngày 18/03/2024, vòng bảng AFC Malaysia chứng kiến chiến thắng 3 – 2 trước Kelantan của Vissai Ninh Bình. Tuy nhiên có 13 cầu thủ chính cùng những dự bị của đội đã nhận lỗi bán độ lên đến 800 triệu đồng.
Các thành viên trong Vissai Ninh Bình đã nhận từ 75 – 80 triệu đồng/người. Sau khi bị phanh phui, Nguyễn Mạnh Dũng đã phải nhận 3 năm tù giam, những người còn lại nhận án treo.
Những vụ bán độ bóng đá thế giới nổi tiếng nhất
Thế giới cũng đã ghi nhận những vụ bán độ này đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng và làm mất lòng tin của người hâm mộ vào tính trong sạch và công bằng của bóng đá. Chúng cũng là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc duy trì tính liêm chính và minh bạch trong thể thao.
Bê bối Calciopoli l (Italia, 2006)
Vụ bê bối Calciopoli là một trong những vụ bê bối lớn nhất trong lịch sử bóng đá. Các câu lạc bộ hàng đầu của Italia, bao gồm Juventus, AC Milan, Fiorentina và Lazio bị phát hiện liên quan đến việc dàn xếp trọng tài để có lợi cho mình trong các trận đấu Serie A. Juventus bị tước danh hiệu vô địch và phải xuống hạng Serie B, trong khi các câu lạc bộ khác nhận các hình phạt nhẹ hơn.
Dàn xếp tỉ số tại Đức (Bundesliga, 1971)
Năm 1971, Bundesliga chứng kiến vụ bán độ lớn nhất trong lịch sử của mình khi hơn 50 cầu thủ và huấn luyện viên của các câu lạc bộ như Hertha Berlin, Schalke 04 và Arminia Bielefeld bị phát hiện tham gia dàn xếp tỷ số. Các trận đấu được dàn xếp nhằm giúp các CLB tránh xuống hạng hoặc cải thiện vị trí trên bảng xếp hạng. Nhiều cầu thủ và quan chức bị cấm thi đấu và bị phạt nặng.
Bán độ tại Hàn Quốc (K-League, 2011)
K-League Hàn Quốc bị rung chuyển bởi một vụ bê bối lớn vào năm 2011. Hàng chục cầu thủ và quan chức bị bắt và bị kết án vì tham gia dàn xếp tỷ số các trận đấu. Bê bối này gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho giải đấu và làm mất lòng tin của người hâm mộ vào sự trong sạch của bóng đá Hàn Quốc.
Vụ bán độ tại Pháp (Marseille, 1993)
Olympique de Marseille, một trong những câu lạc bộ hàng đầu của Pháp, bị phát hiện tham gia dàn xếp tỷ số trong mùa giải 1992-1993. Chủ tịch của Marseille, Bernard Tapie, bị cáo buộc đã mua chuộc cầu thủ của Valenciennes để đảm bảo chiến thắng cho đội mình trước trận chung kết UEFA Champions League. Kết quả là Marseille bị tước danh hiệu vô địch Ligue 1 và không được tham gia các giải đấu châu Âu.
Scandal Standard Liège – Waterschei (1982)
Năm 1982, giải vô địch quốc gia Bỉ chứng kiến một vụ bê bối dàn xếp tỉ số khi câu lạc bộ Standard Liège bị phát hiện đã mua chuộc cầu thủ của Waterschei để đảm bảo chiến thắng trong trận đấu cuối cùng của mùa giải. Điều này giúp Standard Liège giành chức vô địch nhưng sau đó nhiều cầu thủ và quan chức bị cấm thi đấu và bị phạt.
Trọng tài dàn xếp tỉ số tại Brazil (2005)
Năm 2005, bóng đá Brazil rơi vào khủng hoảng khi trọng tài Edílson Pereira de Carvalho bị phát hiện tham gia dàn xếp tỷ số trong 11 trận đấu tại giải vô địch quốc gia Brazil. Các trận đấu này sau đó bị hủy bỏ và phải tổ chức lại. Vụ bê bối này gây ra sự phản ứng dữ dội từ người hâm mộ và giới truyền thông.
Bán độ tại Anh (The Spot-Fixing Scandal, 2013)
Năm 2013, một vụ bê bối bán độ liên quan đến dàn xếp tỷ số trong các trận đấu thấp hơn tại Anh được phanh phui. Các cầu thủ và các tay cá độ bị bắt giữ và bị cáo buộc đã tham gia vào việc dàn xếp tỷ số để kiếm lời từ các nhà cái. Vụ việc này làm dấy lên lo ngại về tính toàn vẹn của bóng đá tại Anh.
QA về bán độ
Muốn hiểu rõ bán độ là gì thì chúng ta nên cập nhật các thông tin liên quan. Cụ thể như:
Bán độ Tiếng Anh là gì?
“Bán độ” trong tiếng Anh thường được dịch là “match-fixing” hoặc “T- Selling degrees”. Cụm từ này chỉ hành vi dàn xếp kết quả của một trận đấu thể thao nhằm đạt được một mục đích nào đó, thường là để thu lợi từ việc cá độ bất hợp pháp.
Ngoại hạng Anh có bán độ không?
Mặc dù Ngoại hạng Anh luôn cố gắng duy trì tính minh bạch và liêm chính nhưng việc dàn xếp tỷ số và bán độ vẫn là một vấn đề có thể xảy ra trong bất kỳ giải đấu nào. Một số vụ việc nổi bật:
- Bán độ của Bruce Grobbelaar (1994) – cựu thủ môn của Liverpool, bị cáo buộc tham gia vào một vụ dàn xếp tỷ số.
- Sam Allardyce (2016) – cựu HLV đội tuyển Anh, bị bắt gặp trong một cuộc điều tra của tờ báo Daily Telegraph khi thảo luận về cách lách luật của Liên đoàn Bóng đá Anh (FA) để nhận tiền hối lộ.
- Spot-Fixing Scandal (2013): Một cuộc điều tra vào năm 2013 đã phát hiện ra rằng một số cầu thủ ở các giải đấu thấp hơn của Anh đã tham gia vào dàn xếp tỷ số để thu lợi từ việc cá cược.
Bán độ có đi tù không?
Hành vi dàn xếp tỉ số có thể dẫn đến việc bị tù giam. Hình phạt cụ thể phụ thuộc vào pháp luật của từng quốc gia và mức độ nghiêm trọng.
Lời kết
Như vậy bán độ là gì đã được nêu rõ ở nội dung bài viết. Đây là hành vi phi thể thao, khiến cổ động viên mất lòng tin vào cầu thủ và CLB. Do đó chúng ta không nên bài trừ để bóng đá nói riêng, thể thao nói chung giữ được tinh thần fairplay vốn có.